Category: Բնագիտություն

1. Ի՞նչ է օդի բացարձակ խոնավությունը:
   Բացարձակ խոնավությունը դեռես չի բնութագրում օդի չոր կամ խոնավ լինելու իրական չափը: Դա կախված է ջերմաստիճանից: Օդի խոնավությունը առավել հստակ բնութագրվում է հարաբերական խոնավությամբ, որր ցույց է տալիս, թե տվյալ ջերմաստիճանում ջրային գոլորշին որքա՞ն է մոտ հագեցած լինելուն:
2. Ի՞նչ է բնութագրում օդի հարաբերական խոնավությունը:
   Հարաբերական խոնավությունը չափում են խոնավաչափ կոչվող սարքով: Առավել կիրառականը մազային խոնավաչափն է, որի աշխատանքը հիմնված է խոնավության նկատմամբ մազի զգայնության վրա. խոնավությունից մազը երկարում է, չորանալիս՝ կարճանում: Այդ փոփոխությունը հաղորդվում է սարքի սլաքին, որր ցույց կտա հարաբերական խոնավության համապա­տասխան արժեքը:
3. Ի՞նչ է խոնավաչափը, ի՞նչ սկզբունքով է աշխատում:
   Խոնավաչափը մի սարք է որը աշխատում է մազով խոնավությունից մազը երկարում, իսկ չորանալիս կաճանում: Խոնավաչափով չափում են Հարաբերական խոնավություն:
4. Ի՞նչ տարբերություն կա ամպի ու մառախուղի միջև:
   Ամպը վերը է քան մառախուղը: Ամպերը առաջանում են երբ գոլորշին հագեցած է լինում: Մառախուղները նույնպես այդպես են առաջանում, բայց մառախուղը առաջանում է վաղ առավոտյան կամ ուշ երեկոյան, երբ օդի ջերմաստիճանը կտրուկ նվազում է:
5. Թվարկեք և բնութագրեք ամպերի տեսակները:
   Ամպերը տեսակները, կույտավոր-կույտավոր ամպերը առաջացնում են ուժեղ անձրև և կարկուտ:
   շերտավոր-շերտավոր ամպերը առաջացնում են թեթև անձրը և ձյուն:
   փետրավոր-փետրավոր ամպերը ոչ մի բան չեն առաջացնում:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է մթնոլորտը, ի՞նչ գազերից է կազմված:
   Մթնոլորտը կազմված է ազոտից, թթվածնից, ածխաթթու գազից, օզոնից, արգոնից, ջրածնից և այլ գազերից:
2. Ինչո՞ւ օդը չի ցրվում-հեռանում Երկրից:
   Օդը չի հեռանում երկրից, որովհետև երկրի ձգողականությունը պահում է օդը:
3. Ո՞րն է մթնոլորտի վերին սահմանը:
   Մթնոլորտի վերին շերտը օզոնի շերտն է:
4. Ըստ բարձրության՝ ի՞նչ շերտեր են առանձնացնում մթնոլորտում:
   Ըստ բարձրության մթնոլորտում շերտերը առանձնանում են ներքնոլորտը, վերոլորտը և արտաքին ոլորտ:
5. Ինչո՞ւ է ներքնոլորտը համարվում մթնոլորտի ամենակարևոր շերտը:
   Մթնոլորտի համար ամենակարևոր շերտը ներքնոլորտն է, որովհետև այնտեղ է ամբողջ մթնոլորտի մոտ 4/5 մասը և այնտեղ է առաջանում անձրևը, կայխակը, ձյունը, կարկուտը և այլն:
6. Ի՞նչ դեր ունի օզոնի շերտը:
   Օզոնի շերտը պաշտպանում է մեզ արևի ուլտրամանուշակագույն և վտանգավոր ծառագայթներից:

1. Ի՞նչ են ստորերկրյա ջրերը: Ինչպե՞ս են դրանք առաջանում։
   Ստորերկրյա ջրերը երկրի մեջ գտնվող շերտերն են: Դրանք առաջանում են երկրի վրա ջրի կուտակումներից, այդ ջրերը ներծծվում են երկրի շերտերի մեջ:
2. Որո՞նք են ջրաթափանց ե ջրամերժ ապարները: Բերեք օրինակներ։
   Ջրաթափանց ապարների մեջ ջուրը հեշտ է ներծծվում, իսկ ջրամերժ ապարների մեջ ջուրը չի ներծծվում: Օրինակ՝ տուֆը ջրաթափանց ապար է, իսկ գրանիտը ջրամերժ ապար է:
3. Ստորերկրյա ջրերը երկրակեղևում ըստ իրենց տեղադիրքի ի՞նչ տեսակների են լինում:
   Ջրամերժ առաջին շերտի վրա ջրերը գրունտային ջրերն են, իսկ երկու ջրամերժ շերտերի մեջտեղում կուտակված ջրերը միջշերտային են:
4. Ի՞նչ են աղբյուրը, գեյզերը, հանքային ջուրը:
   Աղբյուրը ջրերն են որոնք կուտակվում են լեռան վրա և լեռի մեջ թեգությամբ իջնելով, ինչ որ տեղից դուրս են գալիս երկրի մակերևույթ որպես քաղցրահամ և մաքուր ջուր: Երբ ջրերը ներծծվում են հողի մեջ ջորը խառնվում է տարբեր աղերի հետ և դուրս գալիս երկրի մակերևույթ որպես հանքային ջուր որը ունի բուժիչ հատկություն: Երկրի ընդերքից դուրս եկող տաք ջուրը և գոլորշին կոչվում են գեյզերներ:
5. Ո՞ր ջրերն են կոչվում արտեզյան:
   Արտեզյան ջրեր են կորվում երկրի ընդերքում գտնվող ջրերը, անդ ջրերը մաքուր են:
6. Ի՞նչ նպատակներով են օգտագործվում ստորերկրյա ջրերը:
   Ստորերկյա ջրերը օգտագործվում են բույսերը ջրելու, լվացվելու համար, լողանալու համար, բայց ոչ խմելու:

Մասնակիցներ` 4֊5֊րդ դասարանցիներ

Ժամանակահատվածը` դեկտեմբերի 12֊20

Նպատակը` առաջին ուսումնական շրջանի ամփոփում

Ընթացքը`

1.Բլոգում տեղադրել բնագիտության բաժնի հղումը
https://nareksargsyan1.edublogs.org/category/%d5%a2%d5%b6%d5%a1%d5%a3%d5%ab%d5%bf%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6/

2.Առանձնացնել այն նախագծերը, որին մասնակցել ես, ինչ կուզենայիր ավելացնել։
https://nareksargsyan1.edublogs.org/2023/11/21/%d5%bf%d5%a1%d6%80%d5%a2%d5%a5%d6%80-%d5%bf%d5%a5%d5%bd%d5%a1%d5%af%d5%ab-%d5%b0%d5%a1%d5%b6%d5%a1%d5%ae%d5%b8%d5%b6%d5%a5%d6%80/

3.Տեղադրիր այն ուսումնական նյութերի հղումները, որոնց առաջադրանքները կատարել ես։
Երկրի պտույտն իր առանցքի և Արեգակի շուրջ
Լուսնի փուլերը
Քարահունջ
Նյութերի երեք հիմնական վիճակները
Ինչ է բնությունը

4. Գործնական պարապմունքներից որին ես մասնակցել և ինչ ես սովորել։
Ես չեմ մասնակցել

5. Քանի ֆլեշմոբի ես մասնակցել
2

Բարև ձեզ ես այսօր կխոսեմ հանածոների մասին: Հանածոն գետնի տակից դուրս եկող քարն է կամ մետաղն է: Կասեմ թե դրանցից որն է թանկարժեք, իսկ որը ոչ թանկարժեք: Որը որ ներկ եմ դեղին դա թանկարժեք հանածո է, իսկ որը ներկ եմ կարմիր դա կիսաթանկարժեք է: Հիմա ես կթվարկեմ հանածոներ: Երկաթ, պղինձ, արծաթ, ոսկի, ադամանդ, զմրուխտ: Հիմա այս հանածոներից արծաթի և ոսկու մասին տեղեկություն կգրեմ:

Արծաթը համարվում է ազնիվ մետաղ: Եգիպտոսում հողի տակից գտել են 6000 տարեկան արծաթ է զարդեր: Արծաթը շատ օգտագործվում է մետաղադրամ պատրաստելու համար դեռևս մեր թվարկությունից առաջ 2500 թվականին օգտագործվել է արծաթից մետաղադրամ: Արծաթի մեծ հանքավայր էր գտնվում են Մեքսիկայում, Կանադայում, Ավստրալիայում, ԱՄՆ-ում, Ճապոնիայում, Ռուսաստանում, Գերմանիայում, Իսպանիայում, Պերուում, Չիլիում: Հայաստանում էլ կան արծաթի հանքեր, բայց համեմատաբար քիչ:

Ոսկին ազնիվ մետաղ է: Ոսկին համեմատաբար մնացած հանածոներից փափուկ և ծանր մետաղ է: Ոսկին հարմար է ձգելու և ծռելու համար: Մարդկությունը ամենաշուտն է իմացել այս մետաղի մասին: Հիմա ամենահայտնի մետաղներից է: Հայաստանին և Անատոլիայում այս մետաղը հայտնաբերել են մեր թվարկությունից առաջ 6-րդ հազարամյակում: Միջագետքում, Հնդկաստանում և Չինաստանում ոսկուց իր պատրաստելու արվեստը սկսել է 3-2-րդ հազարամյակներում: Բնածին ոսկու ամենամեծ կտորը գտնվել է ԽՍՀՄ-ում ուրալում 36,2 կգ: Ամենաշատ ոսկու պաշարները գտնվում են ԽՍՀՄ-ում, Հարավ-Աֆրիկյան Հանրապետությունում և Կանադայում: Հայաստանում ոսկու հանքեր կան Գեղարքունիքի մարզում, Սյունիքի մարզում, Մեղրաձորում և Կոտայքի մարզում:

Հարցեր և առաջադրանքներ`

1. Որն է համարվում օրական և որը` տարեկան պտույտ։
Երբ երկիրը մտտվում է իր առանցքի շուրջ, դա համարվում է օրական պտույտ: Երբ երկիրը պտտվում է արեգակի շուրջ, դա համարվում է տարեկան պտույտ:

2. Ինչ է նշանակում ուղեծիր և ինչ տեսք ունի Երկրի ուղեծիրը։
Այն ուղին, որով շարժվում է մոլորակը, կոչվում է ուղեծիր։ Արեգակի շուրջը Երկրի պտտման ուղեծիրն ունի ձվածրի տեսք:

3. Նշեք տարվա գիշերահավասարի օրերը։
Սեպտեմբերի 23-ին ու մարտի 21-ին:

4. Ինչպես կբացատրեք չորս տարին մեկ փետրվար ամսվա 29֊րդ օրվա ավելացումը և ինչպես են անվանում այդ տարին։
Քանի որ տարվա վերչին վեցը ժամը ավելանում է չորս տարվա մեջ չորս հատ վեց իրար հետ լինում է քսանչորս ժամ, որը մեկ օրն է: Այդ տարին կոչվում է նահանջ տարի

1. Ինչո՞ւ է Լուսինը միշտ դեպի Երկիր ուղղված միայն մի կողմով:
   Լուսինը Երկրի շուրջ մեկ լրիվ պտույտ է կատարում 27 օր և 7 ժամում: Ճիշտ նույնքան ժամանակում նա մեկ պտույտ է կատարում նաև իր առանցքի շուրջը: Դա է պատճառը, որ Երկրից Լուսինը միշտ մեզ երևում է միայն մի կողմով:
2. Ինչի՞ հետևանքով են առաջանում Լուսնի փուլերը:
   Երբ Լուսինը գտնվում է Արեգակի ու Երկրի միջև, նրա՝ դեպի Երկիր ուղղված մասը չի լուսավորվում, հետևաբար՝ տեսանելի չէ: Դա նորալուսնի փուլն է: Դրանից 1-2 օր հետո Լուսնի սկավառակի աջ կողմում սկսում է հայտնվել և աստիճանաբար մեծանալ Լուսնի բարակ եղջյուրը: Նորալուսնից մեկ շաբաթ անց արդեն երևում է Լուսնի սկավառակի կեսը: Դա կիսալուսնի փուլն է: Մոտավորապես ես մեկ շաբաթ անց Լուսինը երևում է ամբողջովին լուսավորված սկավառակի տեսքով. դա լիալուսնի փուլն է: Դրանից հետո Լուսնի տեսանելի մասն սկսում է աստիճանաբար փոքրա­նալ, և մեկ շաբաթ անց նորից երևում է միայն կեսը, այնուհետե ևս մեկ շա­բաթ անց Լուսինն անհետանում է՝ վերադառնալով իր սկզբնական՝ նորալուսնի փուլին:
3. Ի՞նչ կառուցվածք ունի Լուսնի մակերևույթը:
   Լուսնի մակերևույթը պատված է փո­շու և ժայռաբեկորների խառնուրդով: Լուսնի վրա կան բարձր լեռնաշղթաներ: Առանձնապես շատ են խառնարանները, որոնք առաջացել են երկնա­քարերի հարվածների և հրաբուխների ժայթքումների հետևանքով:
4. Ինչո՞ւ Լուսնի վրա կյանք գոյություն չունի:
   Լուսինը մթնոլորտ չունի, ինչի հետևանքով նրա մակերևույթի վրա ցերեկը ջերմաստիճանը բարձրանում է մինչե 120 ⁰C, իսկ գիշերն իջնում մինչե -160 ⁰C: Թթ­վածնի և ջրի բացակայության հետևան­քով Լուսնի վրա բուսական և կենդանական աշխարհ գոյություն չունի:
5. Ե՞րբ է մարդը ոտք դրել Լուսնի վրա:
   Առաջին անգամ մարդը Լուսնի վրա ոտք դրեց 1969 թվականին, երբ «Ապոլոն-11» տիեզերանավի անձնակազմի անդամներ Նեյլ Արմսթրոնգը և էդվին Օլդրինը լուսնախցիկով վայրէջք կատարեցին Լուսնի մակերևույթին:
6. Գիշերը նայեք Լուսնին: Նրա տեսքից որոշեք, թե մոտակա օրերին իր եղջյուրը կաճի՞, թե՞ կնվազի:

Քարահունջ (Զորաց քարեր, Քարենիշ), նախապատմական մեգալիթյան կառույց, «Զորաց քարեր բնակատեղի» անունը կրող պատմամշակութային արգելոց և պետության կողմից պահպանվող հատուկ տարածք ՀայաստանիՍյունիքի մարզի Սիսիան քաղաքի մոտ՝ Մ 2 ճանապարհի հարևանությամբ։ 2004 թվականին Հայաստանի կառավարության կողմից կառույցը ճանաչվել է որպես աստղադիտարան։ Այդ կարծիքին են նաև մի շարք գիտնականներ և հետազոտողներ, ովքեր նույնպես պնդում են, որ մեգալիթյան կառույցը հանդիսանում է աստղադիտարան։ Գիտական և սիրողական որոշ շրջանակներ մերժում են աստղադիտարան լինելու հանգամանքը և պնդում, որ այն դամբարանադաշտ է։ Մեգալիթյան կառույցի անվան և նշանակության մասին առկա հակասական կարծիքներն ու պնդումները հաճախ վերածվում են վեճերի ինչպես գիտական, այնպես էլ հասարակական շրջանակների միջև։ Քրահունջը ծովի մակարդակից 1770 մ բարձրություն ունեցող սարահարթում և զբաղեցնում է 7 հեքտար տարածք Որոտան գետի Դարբ վտակի ձորի ձախ ափին:

Առաջադրանք
Թվարկեք 2–ական նյութ, որոնք սովորական պայմաններում հետևյալ վիճակներում են.
ա) պինդ բ) հեղուկ գ) գազային

ջուր, երկաթ

Առաջադրանք

1. Նկարագրեք որևէ երևույթ և նշեք դրա առաջացման պատճառներն ու առաջացրած հետևանքները։
   Անձրևը առաջանում է երբ ջուրը գոլորշանում է գոլորշին վեր է բարձրանում, ամպ է դառնում, իսկ երբ ամպը սառչում է գոլորշին դառնում է կաթիլ և դառնում է անձրև:
2. Ըստ դասանյութում բերված նկարների՝ աղյուսակում գրեք կենդանի և անկենդան բնության մարմինների անուններ:
   անկենդան մարմիններ-աթոռ, սեղան, բազմոց, համակարգիչ, ժամացույց, սառնարան
   կենդանի մարմիններ-մարդ, առյուծ, վարազ, մուկ, արջ, կատու, շուն, եղնիկ, վագր