Month: Ապրիլի 2024

1․ Պատմվածքի համար ավարտ մտածեք։
Հետո տատիկը կիջներ գնացքից, շանը կգտներ և կգնար, որ տար որդուն:
2․ Ստեղծված իրավիճակում ո՞վ էր մեղավոր։ Պատասխանը պատճառաբանեք։
Ստեղծված իրավիճակում տատիներ մեղավոր, որովհետև նա գնացք նստելուց պետք է տեղեկացված լիներ, որ շուն չի կարելի բերել:
3․ Նկարագրեք Ջեկոյին։
Ջեկոն ունի խոշոր սև աչքեր և նապաստակից փոքր է:
4․ Սևով ընդգծված նախադասությունները դուրս գրեք և կարմիրով նշեք այդ նախադասությունների ենթական և ստորոգյալը։
Մի անգամ աշնանը ես մի ուրախ ճանապարհորդություն կատարեցի դեպի Երևան։ 
Պառավը նստեց , զամբյուղը դրեց ոտների տակ ու փեշերով ծածկեց խնամքով. հետո գրպանից մի գիրք հանեց, ակնոցը դրեց  աչքերին ու սկսեց կարդալ։
Մեր կուպեի ճամփո1րդները զարմացած իրար նայեցին:
Ճամփորդները եկան հավաքվեցին հաչոցի վրա:
Բարկացած կոնդուկտորը կռացավ և վախվխելով զամբյուղը բաց արավ:
Դուրս նետվելով` նա մի ակնթարթ իր խոշոր, սև աչքերով նայեց անծանոթ դեմքերին և, պառավին նկատելով, թռավ նրա գոգը։
5․ Տեքստից դուրս գրեք 10 բայ և գրեք դրանց դեմքը, թիվը, ժամանակը։

Կատարեցի-առաջին դեմք, եզակի, անցյալ:
Նստեց-երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ:
Ծածկեց-երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ:
Եկավ-երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ:
Քաշվեցինք-առաջին դեմք, հոգնակի, անցյալ:
Հանեց-երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ:
Գնում ենք-առաջին դեմք, հոգնակի, ներկա:
Թռավ-երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ:
Նայեցին-երրորդ դեմք, հոգնակի, անցյալ:
Շարժվում է-երրորդ դեմք, եզակի, ներկա:

341. Նախադասության րնդգծված բառերը հանի՛ր: Ի՞նչ է փոխվում (նախադասության արտահայտած միտք, ինչ—որ տեղեկություն, բառերի դասավորություն, այլ բառեր և այլն): Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝ Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
Շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝ Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրքեր են հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
Այդ օրվանից մինչև այսօր շախմատի բազմաթիվ գրքեր են հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:
Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին:
Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ համարներ գրել:
Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա 1937 թվականին են առաջին անգամ համարներ գրել:
Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:
Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները:
Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ     կողմնորոշվեն:
Համարները գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ կողմնորոշվեն:
Նախադասությունը ոչ թե ուղղված է կոնկրետ մեկին այլ ուղղակի ասում է ով կարդում է:

342. Նախադասության ընդգծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ և փորձի՛ր բացատրել:

Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:
Հասմի՛կ, այս երկտողից.բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:
Պետք է արտասանե՞ս, Նվա՛րդ:
Ո՞ւմ ես փնտրում այդպես, Արսե՛ն:
Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ Չարենցի հետ:
Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել:
Կոչականը ցույց է տալիս նրան ում դիմում են: Կոչականը կետադրվում է շեշտով և ստորակետով:

343. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրի՛ր:
Կոչականը կոչվում է այդպես, որովհետև նրան կոչում են:

344. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրի՛ր:

Արա՛մ, դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:
Հայրի՛կ, դու քայլող մեքենա տեսե՞լ ես:
Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, Քույրի՛կս:
Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, Բժի՛շկ:
Գիտե՞ս, աշակե՛րտ, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:
Ի՜նչ ասես չես մտածի, գիտնակա՛ն, հիմա էլ որոշել ես նոր տեսակի ծաղի՞կ աճեցնել:

345. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատի՛ր և տարբերությունների մասին գրի՛ր:

Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
Բ. Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, փիլիսոփա՛:
Բ. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմսատո՛ւն փիլիսոփա:
Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:
Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:
Ա նախադասություններում կոչականները լրացումներ չունեն, իսկ Բ նախադասություններում կոչականները լրացումներ ունեն:

346. Ընդգծված կոչականները բառակապակցություններ դարձրո՛ւ (լրացումներ ավելացրո՛ւ) և փոխի՛ր շեշտի տեղը:

            Օրինակ՝
Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, Անահի՛տ: — Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, բարի՛ Անահիտ:

            Ֆուտբոլի՛ստ տղա, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:
            Սովորո՛ղ փոքրիկ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:
            Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, հայտնի՛ նկարիչ:
            Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, բարի՛ հովի՛վ.
            Գիտե՞ս, անցնո՛ղ ճամփորդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:
            Իզուր չէիք եկել, փոքր երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:

347 Նախադասություններ կազմի՛ր՝ տրված բառերն ու բառակապակցությունները գործածելով որպես կոչականներ:

            Բարի՛ մարդիկ, գնացեք այստեղից: Հարգելի՛ ծնողներ, ձեր երեխաների առաջին տարին շուտով կսկսվի: Ի՛մ հեռատես ընկեր, վաղուց չենք հանդիպել: Անտառի՛ ծառեր, դուք շատ եք ազդում մեր կյանքի վրա: Ա՛յ կամակոր աղջիկ, լսի՛ր ուսուցչին:

Ուշադիր կարդա ընդգծիր այն հատվածները, որոնք արդեն դու գիտեիր, չմացածդ սովորիր։

Նախադասությունն արտահայտվում է բառով կամ բառերի կապակցությամբ և ավարտուն միտք է հաղորդում: Նախադասությունն ավարտվում է վերջակետով:
Նախադասության գլխավոր անդամներն են ենթական և ստորոգյալը: Ենթական պատասխանում է ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ(ը), ինչե՞ր(ը) հարցերին: Դա այն առարկան է, որին ստորոգյալի միջոցով որևէ հատկանիշ է վերագրվում: Ստորոգյալը ցույց է տալիս հատկանիշ և այն վերագրում (ստորոգում) է ենթակային: Պատասխանում է ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց, ի՞նչ եղավ, ո՞վ է, ի՞նչ է ինչպիսի՞ն է և նման այլ հարցերի:
Պարզ համառոտ նախադասությունը կազմված է միայն գլխավոր անդամից կամ անդամներից:
Պարզ ընդարձակ նախադասությունը կազմված է գլխավոր անդամներից (անդամից) և նրանց միտքը լրացնող այլ անդամներից (լրացումներից):
Նախադասության բազմակի անդամները (նույն անդամի հետ կապված, նույն հարցին պատասխանող անդամները) իրարից տրոհվում են ստորակետով, իրար միանում են ու, և, կամ, նաև, և՛… և՛, թե՛… թե՛, կա՛մ… կա՛մ, ո՛չ… ո՛չ և նման բառերով (շաղկապներով):
Կոչականը այն անձը կամ առարկան է, որին դիմում է խոսողը: Կոչականի վրա դրվում է շեշտ: Եթե կոչականը լրացում ունի, շեշտն անցնում է լրացման վրա: Կոչականն իր լրացումներով նախադասության մյուս անդամներից տրոհվում է ստորակետով:

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։
Ամռանը Չալանկը տանջվում էր ճանճերից, որովհետև նրա ականջները և փոչը կտրել էին:
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։
Չալանկը գիշերը ճանգրում էր նրանց դուռը և Հայրը ջղայնանում էր Չալանկի վրա, իսկ հետո Մայրիկը ասաց գնա շան ետևից և տեսան, որ հորդը ձագ էր ունեցել:
3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավորիր տեքստից հատվածներով։
Ես այն ժամանակ չէի հասկանում դրա պատճառը, բայց հիմա մտածում եմ, որ Չալանկը երևի ընդօրինակում էր մեզ. ինչ վերաբերմունք մենք ունեինք դեպի մարդիկ, նույնն ուներ և նա։ Մենք մուրացկաններին խղճում էինք, և Չալանկը չէր հալածում նրանց, թույլ էր տալիս մտնել բակը. մենք լավ հագնված մարդուց քաշվում էինք, քաշվում էր և նա, քյոխվից ու գզիրից վախենում էինք— վախենում էր և Չալանկը…
4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։
մուրացկան-մուրացկանով
քյոխ-քյոխով
գզիր-գզիրով
քյոխվա-քյոխվայով
գող-գողով
հայր-հայրով
ձեռնափայտ-ձեռնափայտով
տուն-տնով
ցանկապատ-ցանկապատով
գոմ-գոմով
խոտ-խոտով
5․ Տեքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։
Ես-մենք
Դու-դուք
Նա-նրանք

Քրդերի վկայությունը առաջին անգամ եղել է Արևլյան Հայաստանում: Քրդերը Արևելյան Հայաստանից, բայց որոշ քրդեր գնացել են Թուրքիա: Քրդերը Հայաստանում ունեն քաղաքական իրավունքներ ինչպես հայ քաղաքացի: Հայաստանի ազգային ժողողովի մեջ ընդգրկված է նաև մի Քուրդ ներկայացուցիչ: Քրդերը նաև ծառայում են Հայաստանի բանակում: Քրդերի համար Հայաստանում կա 50 դպրոց և ավելի: Քրդերը միս օտելիս հիմնականում օգտագործում են Գառան միս և Հավի միս: Քրդերը շատ օգտագործում են թարմ խոտաբույսեր: Քրդերը շատ են օգտագործում քաղցր սև թեյ և շատ դառը սուրճը: Քրդերի դրոշը կարմիր, սպիտակ և կանաչ է, իսկ մեջտղում նկարված է արև: