Կոորդինատային ուղիղ։ Հակադիր թվեր։ Համեմատում, 07․11․2024թ

1․ Ի՞նչ են անվանում 0 կոորդինատով կետը։

0 կորդինատով կետը անվանում են սկզբնակետ։

2․ Ո՞րն է դրական կիսառանցքի սկզբնակետը։

Դրական կիսառանցքի սկզբնակետը 0-է։

3․ Ո՞րն է բացասական կիսառանցքի սկզբնակետը։

Բացասական կիսառանցքի սկզբնակետը 0-է։

4. Թվարկիր մի քանի հակադիր թվեր։

Հակադիր թվերն են -1 1, -2 2, -3 3, -4 4, -100000 100000:

5․ Գտի՛ր հատվածի երկարությունը։

ա) DG բ) OD գ) OE դ) CK ե) GE

ա) 4, բ) 8, գ) 8, դ) 11, ե) 12:

6. Համեմատիր բացասական ամբողջ թվերը։

ա) -18 > -25 բ) -105 > -111 գ) -1002 և -1002 դ) -42168 > -442078
ե) -19 > -250 զ) -105 = -105 է) -1002 > -1245 ը) -42145 > -45478

7․ Համեմատիր ամբողջ թվերը

ա) -15 < 25 բ) -10 < 0 գ) -132 > -1048 դ) 168 < 204

ե) 15 > -25 զ) 10 > 0 է) 132 > -1045 ը) -168 > -207

8․ Թվերը գրիր աճման կարգով

-756, -148, -65, -57, 0, 18, 298, 625:

9․ Թվերը գրիր նվազման կարգով

87, 64, 45, 0, -2, -45, -54, -78, -123, -467:

Լրացուցիչ աշխատանք

  1. Նշի՛ր և հաշվի՛ր կոորդինատային առանցքի վրա p և q կոորդինատներով կետերի հեռավորությունը, եթե
    ա) p=3, q=9 բ) p=3, q=-9, գ) p=-3, q=0
    դ) p=-23, q=18 ե) p=-31, q=-6 զ) p=0, q=6
  2. Գրի՛ր մի քանի հակադիր թվերի օրինակներ ու սահմանումը։
  3. Համեմատիր թվերը
    ա) -14 և 14 բ) -45 և 65 գ) -789 և -235 դ) 789 և -789
    ե) -12 և 45 զ) -456 և -457 է) -7845 և -7859 ը) -784 և -1234
    թ) 456 և -78
  4. Մորեխը կոորդինատային առանցքի վրայով թռչում է հաջորդաբար առաջ և հետ՝ առաջ 5 միավոր, հետ՝ 2 միավոր։ 48 թռիչք կատարելուց հետո մորեխը հայտնվել է A(28) կոորդինատով կետում։ Սկզբում ո՞ր կետում է եղել մորեխը։
  5. Թվերը դասավորի՛ր աճման կարգով։
    -4, -87, -63, 14, 0, -12, -123, 456, -45, 784, -4563, -987
  6. Թվերը դասավորի՛ր նվազման կարգով։
    12, -78, -89, -235, -56, 45, 89, -4578, -1234, -652

Գործնական քերականություն

1․ Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր

խնդրագիրք-

մեծամիտ-

հանրային-

համակարգիչ-

գնդասեղ-

անդադար-

հնարամիտ-

հանրահայտ-

դեղձենի-

2․ Կետերի փոխարեն գրի՛ր յա, իա կամ եա: Բառարանով ստուգի՛ր՝ ճի՞շտ ես գրել:

Միմ..նց, քվ..րկություն, որդ..կ, ..սաման, քիմ..ական, հեք..թային, ոսկ.., հր..կան, դաստ..րակություն, սեն..կ, կր.., Անդր..ս, Եղ..զարյան, կ..նք:

3․ Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված բառերից մեկը:

Շոշափեց ու տեսավ, որ խեղճ կենդանու… կոտրվել է: (ող, ոխ)

… սրտում որ մնա, թույն կդառնա, կքայքայի սիրտը: (ող, ոխ)

Երբ երեկոյան հետ թռան, տեսան, որ իրենց …. գրավել է անծանոթ մի թռչուն: (բույն, բուն)

Մի քանի հոգի ձեռք ձեռքի էին տվել ու փորձում էին գրկել հինավուրց ծառի վիթխարի …: (բույն, բուն)

Մոտակայքում ապրողներն այնքան են վարժվել… շառաչին, որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: (Վիկտորիա, Վիկտորյա)

Տնեցիներն այնքան են վարժվել … անտեղի լացուկոծին, որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: (Վիկտորիա, Վիկտորյա)

4․ Նախադասությունները կետադրի՛ր․

Երկինքը կամաց-կամաց ամպեց և սկսեց անձրևել:

Հայրը խոժոռվեց ու տղան հասկացավ որ պիտի լռի:

Բժիշկը բամբակ է ուզում որ վերքը մաքրի:

Իսկական կրակ է երեխա չէ:

Գետափին մի քար կա որի վրա պառկում էր լողանալուց հետո:

Այդ մարդու սիրտը քար է երբեք ոչ մեկին չի ներում։

5․ Բաց թողած տեղերում լրացրու Է կամ Ե:

մանր-սպան, միջօր-, լայն-կրան, երբևից-, այժմ-ական, ամենա-ական, ան-րկյուղ, առ-րևույթ, առ-ջ, բազկ-րակ, գետ-զր, գոմ-շ, դող-րոցք, ելև-ջ, եղեր-րգ, երբև-, ինչևից-, մանր-, հն-աբան, մանր-, նախօր-, չ-ն, չ-իր, որև-, չ-ինք, ստոր-րկրյա: 

Ամփոփիչ աշխատանք

  1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում ֆիզիկական։
    Փիզիկական են կոչվում այն երևույթները, որոնց ընթացքում նոր նյութեր չեն առաջանում։
  2. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում քիմիական։
    Քիմիական են կոչվում այն երևունթները, որոնց ընթացքում առաջանում են նոր նյութեր։
  3. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են ֆիզիկական՝ մոմի այրվելը, բաժակի կոտրվելը, եղյամի առաջացումը, ջրի եռալը, լուցկու այրվելը, կաթի թթվելը։
  4. Բերե’ք ֆիզիկական երևույթի օրինակներ։
    Օրինակ՝ Սառույցի հալվելը։
  5. Բերե’ք քիմիական երևույթի օրինակներ։
    Օրինակ՝ փայտի այրվելը։
  6. Քիմիական երևույթների ժամանակ ի՞նչ փոփոխություններ են կատարվում նյութի հետ։
    Քիմիական երևույթների ժամանակ փոխվում է համը, հոտը և գույնը։
  7. Ո՞ր քիմիական ռեակցիաներն են անվանում քայքայման։
    Քայքայման են անվանում քիմիական այն ռեակցիաները, որոնց ընթացքում մեկ բարդ կամ պարզ նյութը դառնում է երկու պարզ կամ բարդ նյութ։
  8. Ո՞ր քիմիական ռեակցիաներն են անվանում միացման։
    Միացման են անվանում այն քիմիական ռեակցիաները, որոնց ընթացքում երկու պարզ կամ բարդ նյութը դառնում են մեկ պարզ կամ բարդ նյութ։
  9. Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությամբ ջուրը տրոհվում է ջրածնի և թթվածնի։Ի՞նչ քիմիական ռեակցիա է տեղի ունենում։
    Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությամբ, երբ ջուրը տրոհվում է ջրածնի և թթվածնի տեղի է ունենում այրում։
  10. Բերվածներից որո՞նք են միացման ռեակցիա։
    ա) C+O2 =CO2 բ)CH4=H2+C
    գ)H2+S=H2S. դ) FeS=Fe+S
  11. Բերե’ք քայքայման ռեակցիայի օրինակներ։
    Օրինակ՝ Ջուրը գոլորշանում է և դառնում ջրածին և թթվածին։
  12. Բերե’ք միացման ռեակցիայի օրինակներ։
    Օրինակ՝ Ջրածինը և թթվածինը դառնում է ջուր։
  13. Ի՞նչ է այրումը։Ի՞նչով է ուղեկցվում այն։
    Այրումը քիմիական ռեակցիա է։ Այն ուղեկցվում է ջերմությամբ, թթվածնով։
  14. Որո՞նք են այրման առաջացման պայմանները։
    Այրման առաջացման պայմաններնեն օդը և վառելանյութը։
  15. Հրդեհը հանգցնելու ի՞նչ միջոցներ գիտեք։
    Հրդեհը հանգցնելու համար կարող ենք օգտագործել ջուր, ավազ, շորով կամ ինչ որ եղանակով փակենք օդի անցքերը։
  16. Ո՞ր նյութերն են կոչվում օքսիդներ:
    Օքսիդներ են կոչվում այն նյութերը, որոնց ատոմներից մեկը թթվածնով է։
  17. Ի՞նչ բաղադրություն ունեն աղերը:
    Աղերը կազմված են մետաղի և թթվային մնացորդների ատոմներից։
  18. Ի՞նչ բաղադրություն ունեն հիմքերը:
    Հիմքերը կազմված են մետաղի ատոմից և հիդրօքսիլ խմբերից։

Ինքնաստուգում

1․ Ի՞նչ է ցույց տալիս 1։ 50 000 մասշտաբը։

1:50 000 մասշտաբը ցույց է տալիս, որ ինչ տեսնենք քարտեզի վրա դրա իսկականը 50 000 անգամ ավել մեծ է։

2․ Երկու քաղաքների հեռավորությունը 200 կմ է։ Գտե՛ք այդ երկու քաղաքների պատկերների հեռավորությունը քարտեզում, եթ թվային մասշտաբը հավասար է 1 ։ 1 000 000։

20 սմ

3․ Քարտեզում երկու կետերի հեռավորությունը 5 սմ է։ Գտնել տեղանքում այդ երկու քաղաքների հեռավորությունը, եթե մասշտաբը 1։ 50 000 է։

250 կմ

4․ Կառուցեք մի քանի համաչափ պատկերներ։

5․

Սյունակային դիագրամում ներկայացված է 2023-2024 ուսումնական ատրվա առարկայական օլիմպիադաների մարզային փուլերի մասնակիցների քանակը ըստ մարզերի։ Օգտվելով այդ դիագրամից՝ պատասխանեց հետևյալ հարցերին՝

ա) Քիմիայի օլիմպիադայի Լոռու մարզի մասնակիցները ինչքանո՞վ են ավելի ֆիզիկայի օլիմպիադայի նույն մարզի մասնակիցներից։

26

բ) Քանի՞ աշակերտ է մասնակցել Շիրակի մարզից մաթեմատիակայի, ֆիզիկայի և քիմիայի օլիմպիադաներին միասին։

41

գ) Ամենաշատը ո՞ր մարզից և քանի՞ հոգի են մասնակցել ֆիզիկայի օլիմպիադայի մարզային փուլին։

Շիրակ 9

6․ Գնացքը A կետից մեկնել է C կետը։ Ճանապարհին այն կանգ է առել B կետում։ Այդ ամենը գրաֆիկորեն պատկերված է ներքևի նկարում։ Գրաֆիկից ելնեով՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին․

ա) Որքա՞ն ժամանակ է գնացքը եղել ճանապարհին։

բ) Որքան ժամանակում է գնացքը հասել B կետը։

գ) Ի՞նչ արագությամբ է գնացքը A կետից ընթացել դեպի B կետը։

դ) Ի՞նչ արագությամբ է գնացքը B կետից ընթացել դեպի C կետը։

ե) Որքա՞ն է տևել B կետում արած կանգառը։

Անցածի ամրապնդում, 28․10․2024թ

Հարցեր և առաջադրանքներ

  • Ի՞նչ է ցույց տալիս մասշտաբը։
    Մաշտաբը ցույց է տալիս, թե քարտեզի վրա քանի անգամ է իրական բաները փոքրեցված։
  • Ի՞նչ է ցույց տալիս 1։ 50 000 000 մասշտաբը։
    1:50 000 000 ցույց է տալիս, որ քարտեզի վրա ինչ որ նկարված է դրա իսկականը 50 000 000 անգամ ավելի մեծ է։
  • Համաչափության քանի՞ առանցք ունի շրջանը։
    Շրջանը ունի անվերջ համաչափության առանցքներ։
  • Թվարկի՛ր տվյալները ներկայացնելու մի քանի տեսակ։

Առաջադրանք 1․

3
Առաջադրանք 2․

Geogebra ծրագրի միջոցով կառուցիր համաչափ պատկերներ և նշիր իրենց համաչափության առանցքները։

Առաջադրանք 3․

Կազմի՛ր գրաֆիկ, ներքևում տրված աղյուսակում առկա տվյալների հիման վրա։

Գործնական քերականություն

  1. Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Հայերի երկիրը(Հայաստանը) հայտնի է որպես տուֆի ու բազալտի երկիր: Հրաբուխից առաջացող քարերի տեսակները շատ վաղ ժամանակներից (վաղուց) օգտագործվել են որպես շինարարական նյութ (շինանյութ): Տուֆով կառուցված եկեղեցիներ, կամուրջներ ու մեծ թվով (մեծաթիվ) ժամանակակից նոր կառուցված բաներ կան: Բազալտի ու տուֆի հետ մեր երկրից դուրս են հանվել բարձր որակ (բարձրորակ) ունեցող մարմար, գրանիտ ու պեմզա:

2․ Ընդգծված բաղադրյալ բառերը փոխարինի՛ր բառակապակցություններով:

Մարգարտահատիկները (մարգարտի հատիկները) տարբեր մեծության են լինում: Աշխարհում ամենամեծը (ամենից մեծը) լոնդոնյան թանգարանի մեծահռչակ ութսունհինգ գրամանոց (գրամ կշռող) մարգարիտն է: Համպարը թանկարժեք (թանկ արժեք ունեցող) նյութ է, որը գործածվում է լավագույն օծանելիքների արտադրության մեջ: Դա սևավուն (սևին նման), քարանման (քարին նման) նյութ է, որը միայն կաշալոտի աղիներում է լինում: Դա մեծ մասամբ հանում են տեգահար (տեգից խոցված) կաշալոտի աղիներից, բայց երբեմն ծովափին էլ կարող են գտնել:

3․ Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:

Խռպոտ, դժոխք, գործընկեր, ոգևորվել, զառիվայր, անկոտրում, ընդհատել, միանգամայն:

Տոթ էր, աղմուկ ու խառնաշփոթ. կարծես դժողք լիներ:

Գլորվում էր զառիվայր լանջով:

Ձայնն էլ խզված էր ու խռպոտ:

Առանց ընդհատել լսեցին նրա ամբողջ ելույթը ու հետո նստեցին մտամոլոր:

Դու միանգամայն անտեղյակ ես, դրա համար էլ խոսքդ չեն լսում ու աղմկում են:

Անկոտրուն ոգի ունի, հեշտ չէ նրան ծնկի բերել:

Միանգամից ոգևորվում է է ու կպչում գործի:

4․Բառարանի օգնությամբ գրիր տրված բառերի բացատրությունը:
Տրտմել-տխրել                         ,                

վաղորդայն-լուսաբաց

մեղանչել-մեղք գործել

մաքառել-պայքարել

անտունի-ժողովրդական երգի տեսակ

դրվատել-գովել

երկնչել-վախենալ

. Տրված առածները ընդգծված բառերի հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:
Ամառվա փուշը ձմեռվա նուշն է:
Բարեկամ կորցնելը հեշտ է, գտնելը դժվար:
Դուրսը քահանա, ներսը սատանա:
Գիտունին գերի եղիր, անգետին սիրելի մի եղիր:
Գիտունի հետ քար քաշի, անգետի հետ պլավ մի կեր:
Իր աչքի գերանը չի տեսնում, ուրիշի աչքի փուշն է տեսնում:

6․ Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:
Աչքերով ուտել, խելքը ուտել, լույս աշխարհ գալ, գիշերը ցերեկ անել, գլխի ընկնել, ծակուծուկ մտնել:

Սեպտեմբեր ամսվա հաշվետվություն

Ինձ համար Կարդալ բայը չի սիրում հրամայականը շատ հետաքրքիր է, որ հեղինակը կարդալը համեմատում է սիրո հետ, և ասում, որ կարդալու և սիրելու հետ պետք է վարվես նույն կերպ։

Ճերմակ օձը շատ հետաքրքիր պատմվածք է, խորհուրդ կտայի դուք էլ կարդաք։ Թագավորի հավատարիմ ծառան երբ կարողացավ խոսել բոլոր կենդանիների լեզվով, կորավ թագավորի աղջկա մատանին, երբ ծառան գտավ մատանին թագավորը պարգեվատրեց նրան։ Շատ հետքարքիր է, որ այն կենդանիները ում նա օգնել էր, հենց այդ կենդանիների օգնությունը նրան շատ պետք եկավ։

Չալանկը մի շատ-շատ խելացի շուն է։ Չալանկը շատ էր նման իր տերերին։ Չալանկը նույնիսկ իր տերերից էր խելացի, և նա երբեք որևէ անիմաստ բան չէր անում, Չալանկի ամեն մի արածը մի բան նշանակում է։

Կրակի առասպելը մի պատմվածք է կենդանիների և թզենու մասին։ Կենդանիների մոտ փոթորիկ էր սկսվել, անձրև, ամպրոպ: Քամին ջարդում էր ամեն ինչ, բայց մի տեղ փոքրիկ կղզու վրա մենակ մի թզենի կար որը երգում էր, և քամին չէր կարողանում որևե բան անել։ Թզենին իր երգներ երգում, ամպրոպը կատաղեց և կայծակով վառեց թզենուն։ Թզենին վառվեց, բայց իր երգով քշեց փոթորիկը և մնացած բաները, և փրկեց կենդանիներին։

Два волка պատմվածքը շատ կարճ է, բայց շատ բան է նշանակում։ Այս պատմվածքի գլխավոր իմաստը այն է, որ մարդու մեջ կա և չարը և բարին, ուղակի պետք է հասկանալ՝ որնես ցանկանում։

Կարդալ բայը չի սիրում հրամայական
Գործնական քերականություն․ սեպտեմբերի 13
Դանիել Պենակ
Ճերմակ օձը
Չալանկը
Կրակի առասպելը
Два волка
Չալանկը
Գործնական քերականություն